دریچه آغازین

مژده موذن زاده
مژده موذن زاده

چندین مرتبه سردبیر مجله تأکید کرده بود که پرونده‌هایی را به‌طور کامل به شهرستان‌های کرمان اختصاص دهیم. سرانجام شروع این کار از سیرجان، یک شهر صنعتی، کلید خورد و حاصل تلاش همه همکاران در بخش‌های متفاوت در این شماره پیش روی مخاطب قرار گرفته است.

از آنجایی که هنرهای تجسمی دامنه گسترده‌ای دارد، تصمیم بر این شد تا میزگردی با هنرمندان یک رشته انجام شود و در مورد سایر هنرها از هنرمندان سیرجانی یادداشتی بگیریم. با مشورت و همفکری تعدادی از دوستان سیرجانی به این نتیجه رسیدیم که خوشنویسی (این رشته در بخش هنرهای اسلامی قرار می‌گیرد) نسبت به بقیه رشته‌های فعال‌تر و منسجم‌تر می‌باشد. کوروش تقی زاده خبرنگار مجله در یک میزگرد مفصل به گفت‌وگو با سه نفر از هنرمندان خوشنویس سیرجانی احمد جهانشاهی، حسین تاج‌آبادی و مسلم کریمی پرداخته است. در این گفت‌وگو به فراز و نشیب‌ها، پیشینه، تعداد هنرمندان ممتاز، آسیب‌ها و مشکلات، نقاط مثبت، توانایی‌ها و ... خوشنویسی سیرجان اشاره شده است.

اقتصاد خوشنویسی جایگاه خودش را در سیرجان پیدا نکرده است/ خوشنویسی در سیرجان در گفت‌وگو با احمد جهانشاهی، حسین تاج‌آبادی و مسلم کریمی

کوروش تقی‌زاده
کوروش تقی‌زاده

دبیر بخش سینما

اقتصاد خوشنویسی  جایگاه خودش را در سیرجان پیدا نکرده است/ خوشنویسی در سیرجان در گفت‌وگو با  احمد جهانشاهی، حسین تاج‌آبادی و مسلم کریمی

سابقۀ خوشنویسی در سیرجان به چه دوره‌ای برمی‌گردد؟ فضای خوشنویسی در سیرجان چگونه است؟ وضعیت آموزش خوشنویسی در سیرجان به چه شکل است؟ کارگاه‌های آموزشی چه نقشی در ارتقای این هنر دارند؟ بخش‌های دولتی و خصوصی چقدر از این هنر حمایت می‌کنند؟ بازدهی مالی هنر خوشنویسی در سیرجان، چگونه است؟

این پرسش‌ها، مبنای میزگردی با موضوع خوشنویسی در سیرجان قرار گرفتند. هنری که بنا به گفتۀ برخی اهالی هنرهای تجسمی و همچنین حاضران در این میزگرد، سابقه‌ای طولانی در این شهر داشته است. در خلال سفر پژوهشی و گزارشی به سیرجان، کوشیدیم تا قدری به این موضوع بپردازیم و پای درد دل‌های فعالان این عرصه بنشینیم. حاضران در این میزگرد، آقایان «احمد جهانشاهی»، «حسین تاج‌آبادی» و «مسلم کریمی»، هریک به بخشی از دغدغه‌های هنرگران این عرصه در سیرجان اشاره داشتند:

احمد جهانشاهی، سابقۀ خوشنویسی در سیرجان را طولانی قلمداد و اغلب آثار به‌جامانده را خطوط قرآنی معرفی کرد. او از بنان‌الشریعه، به‌عنوان یکی از خوشنویسان صاحب‌نام سیرجانی نام برد و از محمد شکاری، به‌عنوان شخصی یاد کرد که جریان آموزش خوشنویسی در سیرجان را شروع کرد. جهانشاهی از فضای مجازی به‌عنوان عاملی یاد نمود که کمک بسیاری به آموزش کرده است. او از نبود فضای نقد جدی و پژوهش گلایه کرده و آن را مقوله‌ای تازه در بحث خوشنویسی دانست. او دغدغۀ کار و مسائل مالی و اقتصادی را مانع رسیدگی به کار خوشنویسی برشمرد. جهانشاهی، عدم‌حمایت مناسب بخش‌های دولتی و خصوصی همچون گل گهر را نیز در میان صحبت‌هایش مطرح کرد.

حسین تاج‌آبادی، وضعیت خوشنویسی استان را با توجه به حمایت‌های شرکت مس، مناسب برشمرد و آیندۀ خوشنویسی سیرجان را روشن و رو به رشد عنوان نمود. او یکی از اهداف همۀ شاخه‌های هنری را پر کردن اوقات فراغت دانست. به باور تاج‌آبادی وجود کتاب تألیفی از سوی انجمن خوشنویسان ایران، باعث ایجاد هماهنگی در سطح آموزش سراسر کشور می‌شود. او حمایت گل گهر از فعالیت‌های خوشنویسی را کم‌تر از صفر قلمداد نمود و وجود مؤسسه‌ای واسط بین هنرگران و گل گهر را اصلی لازم دانست. از دید تاج‌آبادی، سیرجان خوشنویس حرفه‌ای نداشته و اقتصاد هنر خوشنویسی جایگاه خودش را در سیرجان پیدا نکرده است.

مسلم کریمی، از تاریخچۀ شکل‌گیری انجمن خوشنویسان شهرستان سیرجان گفت و در صدر همۀ استادان، از آقایان شکاری و جهانشاهی، به‌عنوان پیشگامان آموزش خوشنویسی در سیرجان یاد کرد. او بحث پژوهش در خوشنویسی را شامل مطالعه در خطوط قدما دانست و پژوهش را به‌عنوان نوآوری و ابداع معرفی نمود. مسلمی همچنین در ادامۀ همین بحث، استاد امیرخانی را تأثیرگذارترین خوشنویس روزگار معاصر برشمرد. او از برگزاری کارگاه‌های آموزشی در کنار نمایشگاه‌های استادان مطرح کشوری یاد کرد و نتیجه‌بخش بودن این کارگاه‌ها را وابسته به میزان فعالیت هنرجویان و خوشنویسان دانست. کریمی، در بخش پایانی صحبت‌هایش، از عدم‌حمایت‌های انجمن خوشنویسان ایران نیز گلایه کرد.

این گفت‌وگو، نیمروز آدینۀ پاییزی در محل دفتر انجمن خوشنویسان سیرجان، برگزار شد. امید است که از خواندن آن لذت ببرید.

درود بر همگی؛ خیلی خوشحالیم که در جمع شما هستیم و ممنون که این گفت‌وگو را پذیرفتید تا دربارۀ وضعیت خوشنویسی در سیرجان با هم گپ و گفت کنیم. خب! اگر اجازه دهید، بدون مقدمه بپردازیم به بحث اصلی‌مان. یک مقدار از فضای کلی خوشنویسی استان برایمان بگویید. الآن خوشنویسی استان کرمان و به‌ویژه سیرجان در چه وضعیتی است و چه مسیری را طی می‌کند؟

احمد جهانشاهی: به‌طورکلی، خوشنویسی کرمان سابقۀ طولانی دارد. فعالیت‌ها خیلی خوب بوده است؛ اما الآن با توجه به سابقه و پیشینه و استادان بزرگی که داشته‌ایم، آن‌طور که انتظار داریم، نیست. البته برخی استان‌ها نسبت به ما پرتلاش‌تر و پیشگام هستند. شاید دلایل منطقه‌ای داشته باشد. به‌هرحال الآن فعالیت در مرکز استان وجود دارد. زمانی که کسی نمی‌دانست خوشنویسی چیست، عده‌ای فعالیتشان را شروع کردند؛ اما بعد دچار تکرار شدند. الآن جوان‌ترها آمده‌اند و جای آن‌ها را گرفتند. فکر می‌کنم الآن اتفاق‌های خوبی می‌افتد.

حسین تاج‌آبادی: باید از شما تشکر کنم که تشریف آوردید و به این قضیه اهمیت داده‌اید. دربارۀ بحثی که مطرح کردید، باید بگویم که شهر کرمان به‌روز نیست. احساس من این است که شهرستان‌ها نسبت به خود کرمان یک مقدار جلوتر هستند. مخصوصاً با فعالیت‌هایی که در دو سه سال اخیر شرکت مس انجام داد، نمایشگاه‌های خوبی گذاشت و اساتید خیلی خوبی دعوت کرد، پیشرفت خیلی خوبی صورت گرفت. بازتاب این حرکت شامل شهرستان‌های اطراف هم شد. مخصوصاً خود سیرجان! سیرجان سابقۀ خیلی طولانی در خوشنویسی دارد. اولین انجمن خوشنویسان بعد از کرمان، در سیرجان تأسیس شد. الآن همۀ دوستان دارند تلاش می‌کنند تا خودشان را به سطح بالای کشوری برسانند. انجمن خوشنویسان سیرجان، هر ساله اساتیدی را دعوت می‌کند تا نمایشگاه یا کلاس بگذارند و هنرجو یا خوشنویسِ ما خودش را به‌روز کند.

...